Eind december is vaak een gezellige tijd die we vieren met familie en vrienden. Houtkachels, vuurwerk, gourmetten, we kunnen er geen genoeg van krijgen. De gevolgen voor onze omgevingslucht vergeten we vaak. Toch is er een kentering in de samenleving aanstaande.
Volgens het WHO sterven er 4,2 miljoen mensen per jaar als gevolg van blootstelling aan omgevingsluchtverontreiniging. Er sterven 3,8 miljoen mensen als gevolg van huishoudelijke blootstelling aan rook van vuile kookovens en brandstoffen. 9 van de 10 mensen ademen vervuilde lucht in. Hoe zit het met de luchtvervuiling tijdens de feestdagen?
Gourmetten
Bij veel families komt het gourmetstel of de grillplaat op tafel tijdens de feestdagen. Tijdens het gourmetten komt er veel fijnstof vrij door het bereiden van eten op hoge temperatuur. Bij het gourmetten op spiritusbranders komen ook nog eens verbrandingsgassen vrij. De dampen die vrijkomen zijn ongezond voor je lichaam. Over het algemeen blijkt het braden van vlees en het wokken van groenten de meeste fijnstof te genereren (TNO).
PAK’s (Polycyclische aromatische koolwaterstoffen) zijn schadelijke stoffen die ontstaan als organisch materiaal verbrandt bij hoge temperaturen. In aangebrand of gerookt eten kunnen PAK’s ontstaan. Dus ook tijdens het gourmetten. Tijdens het gourmetten is de vorming van PAK’s te voorkomen door ervoor te zorgen dat er geen zwarte randjes of zwarte korstjes ontstaan. Ontstaan de zwarte randjes of korstjes toch? Snijd ze dan weg.
We kennen allemaal de verhalen waar vogels tijdens de feestdagen met bosjes neervallen. Vogels zijn, door de speciale anatomie van hun longen, zeer gevoelig voor gassen. Bij gourmetten staan er vaak lege pannetjes op het vuur. Hierdoor wodt de antiaanbaklaag (teflon) te heet. Het gas dat hierbij vrijkomt, kan dodelijk zijn voor vogels.
Belangrijk, voor zowel mens als dier, is dat de ruimte goed geventileerd wordt. Zet ramen en deuren open!
Houtkachels
Het RIVM stelt dat fijnstof en houtrook even schadelijk is voor de gezondheid als fijnstof uit het verkeer. De WHO noemt toenames van astma en COPD, bronchiolitis, middenoorontsteking en hart- en vaatziekten als gezondheidseffect van houtrook. Vooral de ultrafijne deeltjes worden onvoldoende gefilterd door neus en luchtpijp en kunnen in de longen terechtkomen en daar schadelijke effecten veroorzaken. Naast fijnstof is het ook van koolmonoxide, verschillende vluchtige organische stoffen en PAK’s (polycyclische aromatische koolwaterstoffen) bekend dat ze negatieve gezondheidseffecten kunnen veroorzaken. In deze PAK’s zit bijvoorbeeld het kankerverwekkende benzeen.
Vuurwerk
Nog een aantal dagen en dan sluiten we 2018 af. Er gaan weer kapitalen de lucht in. Een mooie traditie, toch gaan er steeds meer stemmen op die (consumenten)vuurwerk willen verbieden. Redenen hiervoor zijn onder andere het grote aantal slachtoffers en de milieuvervuiling. Zie ook: ‘Kabinet negeert adviezen omtrent jaarwisseling’.
Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), in samenwerking met burgerwetenschappers, organiseert voor de derde keer een vuurwerkexperiment. Hierbij wordt de fijnstof in de lucht gemeten. Tijdens de jaarwisseling 2017/2018 namen de fijnstofconcentraties die sensoren van burgers in beeld brachten met een factor 17 toe. De officiële metingen van het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit lieten een nog grotere stijging zien.
Mocht je nog op pad gaan tijdens de feestdagen. Kijk dan even of de omgevingslucht wel in goede conditie is. Immers, zonder het inademen van fijnstof, zouden we volgens het RIVM negen maanden langer kunnen leven.