Recentelijk heeft Kader een artikel gepubliceerd over agressie op de werkvloer. Een belangrijke factor op het gebied van agressie op de werkvloer is de vertrouwenspersoon. Deze persoon is namelijk onmisbaar in het streven naar een goed en veilig werkklimaat en daarmee de productiviteit en sfeer op de werkvloer. Bij een vertrouwenspersoon kunnen ongewenste gedragingen op de werkvloer gemeld en besproken worden.
Wat zegt de wet?
Werkgevers zijn volgens de Arbeidsomstandighedenwet verplicht om hun werknemers te beschermen tegen psychosociale arbeidsbelasting (PSA). Een werkgever dient een beleid te voeren ter voorkoming of beperking van PSA binnen de organisatie. Indien medewerkers blootgesteld worden aan psychosociale arbeidsbelasting (PSA), moeten de risico’s van PSA opgenomen worden in de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) van de organisatie. Een werkgever dient dus onderzoek te doen naar eventuele risico’s ten aanzien van PSA. Enkel als blijkt dat deze risico’s aanwezig (kunnen) zijn dient de werkgever in het kader van de RI&E aanvullende maatregelen te nemen, bijvoorbeeld door het aanstellen van een vertrouwenspersoon.
Verscherpt toezicht
De Inspectie Sociale Zaken & Werkgelegenheid (Inspectie SZW) verhoogt vaak het toezicht wanneer er zorg is over de uitval van medewerkers bij bedrijven. Afgelopen zomer heeft de Inspectie SZW nog toezicht gevoerd bij veel accountantskantoren omdat er zorg was over het hoge ziekteverzuim van de medewerkers. De bedrijven worden dan gecontroleerd of zij wel voldoende maatregelen toepassen om de werkstress en werkdruk bij de medewerkers te voorkomen (Accountant, 2019). De Inspectie SZW heeft de mogelijkheid om boetes op te leggen wanneer zij inschatten dat een bedrijf niet voldoende adequate maatregelen treft met betrekking tot PSA.
Wat zijn deze maatregelen dan?
Een onderdeel van het beleid om werkstress en werkdruk te voorkomen, is het aanstellen van een intern of extern vertrouwenspersoon. Dit kan erg prettig zijn voor getroffen werknemers. Zij hebben een persoon waar ze op terug kunnen vallen bij problemen. Er zijn twee soorten vertrouwenspersonen. Beide soorten vertrouwenspersonen hebben een geheimhoudingsplicht.
De vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen
Werknemers kunnen bij de vertrouwenspersoon terecht voor zaken in de omgang, communicatie en werkwijze van leidinggevende die tot gevolg hebben dat zij zich niet prettig voelen op het werk. Gedacht kan worden aan agressie, pesten en intimidatie en hoge werkdruk. Dit betreft vaak de functie van Vertrouwenspersoon Ongewenste Omgangsvormen (VOO).
Het aanstellen van een VOO is niet verplicht. Het wordt echter wel vaak gedaan door werkgevers. Er is net gesteld dat vanuit de Arbeidsomstandighedenwet maatregelen moeten getroffen worden door de werkgever. De VOO is een goede maatregel om PSA tegen te kunnen tegengaan op de werkvloer.
De vertrouwenspersoon integriteit
Naast de Vertrouwenspersoon Ongewenste Omgangsvormen, bestaat de Vertrouwenspersoon Integriteit (VPI). Hier kunnen werknemers terecht voor het veilig melden van vermoeden van misstanden. Dat gaat om zaken die schade doen aan de organisatie. Hierbij kan gedacht worden aan diefstal, machtsmisbruik, schenden van regels en niet integer gedrag.
Op 1 maart 2016 heeft de Eerste Kamer de Wet ‘Huis voor de Klokkenluiders’ aangenomen. Daarmee zijn organisaties van meer dan vijftig medewerkers verplicht om een interne meldregeling integriteit te hebben. In deze wet staat ook dat werknemers die een melding willen doen, terecht moeten kunnen bij een adviseur met geheimhoudingsplicht. Vaak is dit de Vertrouwenspersoon Integriteit. De Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen verwacht dat de VPI, net als de VOO, steeds meer ‘common sense’ binnen de organisatie wordt. In de praktijk worden beide functies steeds vaker gecombineerd.
Een melding van ongewenste omgangsvormen en een melding van het vermoeden van misstanden kunnen beide een grote invloed hebben op de melder. Een organisatie staat of valt met het welzijn van de medewerkers. Dit maakt dat dit onderwerp zeker thuis hoort op de agenda van de Veiligheidskundige en Arbeidshygiënist. Heeft uw bedrijf al een opgeleide vertrouwenspersoon? Wilt u ervaringen hierover delen? Dit kan onder dit artikel. We zien uw reactie graag tegemoet.
Lees ook: Agressie op de werkvloer: hoe ga je ermee om? en Aandacht voor intimidatie op de werkvloer. Ook vanuit het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is er aandacht voor de rol en positie van een vertrouwenspersoon: https://www.lvvv.nl/nieuws/aandacht-voor-vertouwenspersonen-in-kamerbrief-over-psychosociale-arbeidsbelasting/16725
Tekst: Roelof Roo, Trainee Kader B.V.
Bronnen: ArboNed 2019, Accountant 2019, Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen, 2019
