Circusvoorstellingen staan bekend om de spectaculaire stunts en levensgevaarlijke capriolen die de acrobaten uithalen. De andere kant van de medaille is dat deze spectaculaire stunts gepaard gaan met grote risico’s. Woensdagavond 4 januari ging het dus gruwelijk mis. Het gebruikelijke gejuich en gejoel verstomde en het werd doodstil in de circustent toen de acrobaat zijn evenwicht verloor en van een meter of drie a vier naar beneden viel. Het ongeluk gebeurde tijdens het uitvoeren van ‘Het Rad des Doods’. Dit is een wereldwijd populaire act met een grote installatie met aan beide kanten twee wielen. “De installatie draait rond, terwijl de circusartiest in of rondom de wielen trucs doet”, vertelt Patrick Cramers, bestuurder bij belangenorganisatie Circuspunt.
Hoe zit het dan met de veiligheid?
Volgens Cramers is het bijna onmogelijk om bij het Rad des Doods veiligheidsmaatregelen te nemen. Het spannen van een net gaat niet en verschillende zekeringen zouden de acrobaten hinderen tijdens het uitvoeren van de stunts. Acrobaten zijn professionals, topsporters, en ze bereiden zich maximaal voor op welke stunt dan ook. De circusartiesten zijn zelf verantwoordelijk voor de risico’s die ze nemen tijdens de act. De afweging tussen veiligheid en spectaculaire stunts is een eeuwige spagaat waar de artiesten mee te maken hebben. “Risico’s helemaal uitsluiten kan in de circuswereld niet. Dat hoort bij dit vak”, aldus Cramers.
En hoe zit het dan met de wetgeving?
Als circussen in Nederland personeel in dienst hebben, dan zijn ze gebonden aan de Nederlandse Arbeidsomstandighedenwet, ook wel de Arbowet genoemd in de volksmond. Echter werken de meeste circussen met reizende gezelschappen of met zelfstandigen. “In dat soort gevallen stelt de arbeidsinspectie geen onderzoek in als er een ongeluk gebeurt”, zegt een woordvoerder.
Wordt er dan helemaal niks aan de veiligheid gedaan in circussen? Jawel, circussen en artiesten zijn wel bewust bezig met veiligheid. Zo krijgen circusartiesten in opleiding les in veiligheidsmaatregelen. Ze bespreken de risico’s van iedere actie en proberen deze zo klein mogelijk te kunnen maken. Zo werken ze bijvoorbeeld met matten, die een eventuele val kunnen breken.
Positieve ontwikkeling
Wat betreft veiligheid is er zich een positieve trend aan het ontwikkelen binnen de circuswereld. Gezekerde acts zijn namelijk geen taboe meer. Afgelopen week was er bij een circus in Sneek een koorddansact. Eén acrobaat reed op een eenwieler, terwijl een andere acrobaat op zijn hoofd stond. De eenwieler was drie meter hoog. Het tweetal besloot zich, ondanks een zomer waarin ze continu geoefend hebben, toch te zekeren. “Dat getuigt wat mij betreft juist van professionaliteit”, aldus Cramers.
