Kort gezegd is de arbeidshygiënische strategie de volgorde waarin bedrijven maatregelen moeten treffen om ervoor te zorgen dat werk zo gezond en veilig mogelijk gedaan kan worden. Het is een hiërarchisch stelsel van beheersmaatregelen voor risico’s. Binnen de arbeidshygiënische strategie onderscheiden we vier verschillende soorten maatregelen, te weten: bronmaatregelen, collectieve maatregelen, individuele maatregelen en persoonlijke beschermingsmiddelen.
Om de werking en inhoud van de arbeidshygiënische strategie zo tastbaar mogelijk uit te leggen doen we dat aan de hand van een voorbeeld. Laten we kijken naar een bedrijf dat werkt met machines, vast opgestelde machines die erg veel lawaai maken. Het risico dat we kunnen identificeren is dat medewerkers die met deze machine moeten werken doof kunnen worden of andere soorten van gehoorschade kunnen oplopen. Als werkgever identificeer je dit risico en ga je vervolgens, aan de hand van de arbeidshygiënische strategie, nadenken over maatregelen om het risico in te dammen.
Voordat we beginnen met het uitleggen van de werking van de arbeidshygiënische strategie is het belangrijk dat je één begrip goed kent, een begrip dat constant terugkeert binnen de arbeidshygiënische strategie; het redelijkerwijsprincipe. Dit principe houdt in dat jij als werkgever nooit verplicht bent om maatregelen te treffen die redelijkerwijs niet van jou verwacht kunnen worden. In het voorbeeld van de luidruchtige machine is het bijvoorbeeld niet redelijk om van een werkgever te verwachten dat hij een minder luidruchtige machine aanschaft die niet bestaat.
Zoals gezegd is de arbeidshygiënische strategie een hiërarchisch stelsel. Dat stelsel begint bij het aanpakken van risico’s bij de bron; de bronmaatregelen dus. Valt het hier niet op te lossen, dan kijkt men naar de collectieve maatregelen, is het ook hier niet mogelijk dan wordt er doorgeschoven naar de individuele maatregelen en als ook dit geen oplossing biedt dan maken we gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. Laten we de arbeidshygiënische strategie langsgaan aan de hand van onze voorbeeld met luidruchtige machines!
Bronmaatregelen
Bronmaatregelen richten zich op het weghalen van de bron. In dit geval is de bron van het gevaar de machine zelf. De gedachte die je dan moet hebben is: is er een machine te koop die minder tot geen lawaai maakt? Zo ja, dan ben je als werkgever in principe gebonden om deze maatregel te gebruiken en de machine aan te schaffen. Bestaat een minder luidruchtige machine niet? Dan is het technisch onmogelijk om deze aan te schaffen. Wanneer dit het geval is, kan de werkgever zich beroepen op het redelijkerwijsprincipe. Men schuift dan automatisch door naar het tweede niveau binnen de arbeidshygiënische strategie, het collectieve niveau.
Collectieve maatregelen
Voor het gemak blijven we bij het voorbeeld van de luidruchtige machine. Het is dus niet mogelijk om een minder lawaaierig alternatief voor de machine aan te schaffen. Een voorbeeld van een maatregel op het collectieve niveau kan zijn dat er een geluidswerende omkasting om de machine heen gebouwd wordt. De bron wordt op deze manier niet vervangen maar het geluid en het risico op gehoorschade wordt hiermee wel drastisch verlaagd.
Maar wat nou als de machine naast een hele boel lawaai ook hitte afgeeft? Dan is de geluidswerende omkasting ook geen oplossing meer omdat de hitte dan niet goed kan worden afgevoerd. In dat geval kan de werkgever zich opnieuw beroepen op het redelijkerwijsprincipe. We schuiven dan door naar niveau 3 van de arbeidshygienische strategie, het individuele niveau.
Individuele maatregelen
Binnen het niveau van de individuele maatregelen zijn er al een stuk meer opties en mogelijkheden. Er wordt bijvoorbeeld onderscheid gemaakt tussen organisatorische maatregelen en technische maatregelen. Een voorbeeld van een organisatorische maatregel is bijvoorbeeld taakroulatie. Je zou ervoor kunnen kiezen om je medewerkers in groepjes in te delen en ieder groepje gedurende een paar uur de machine laten bedienen. Zo wordt het risico verspreid en dus is de kans kleiner dat de medewerkers doof worden. De technische maatregel op het individuele niveau wordt vaak als ‘beter’ beschouwd. In het voorbeeld over de lawaaierige machine zou dit een geluidsdichte controlekamer kunnen zijn. Deze individuele maatregel dekt de lading niet volledig omdat ook met een geluidsdichte controlekamer de medewerkers af en toe een controlerondje door de fabriek moeten maken. Hier wordt de individuele maatregel aangevuld met het vierde niveau, de persoonlijke beschermingsmiddelen.
Persoonlijke beschermingsmiddelen
De gedachte van de arbeidshygiënische strategie is dat je bij elk risico de volledige strategie afpelt en zo tot de meest veilige situatie komt. Als je het gevaar niet volledig kunt wegnemen dan ben je als werkgever verplicht om je werknemers persoonlijke beschermingsmiddelen aan te bieden. Denk bijvoorbeeld aan een veiligheidsbril of een veiligheidshelm. In het voorbeeld van de blootstelling aan lawaai gaat het natuurlijk om gehoorbescherming.
Wil je meer weten over het gebruik van de arbeidshygiënische strategie in de praktijk? Wij gaan graag met je in gesprek! Je kunt altijd volledig vrijblijvend contact met ons opnemen!
